Ashâb-ı kiramdan olan Ubade (r.a.), ensarın önde gelenlerindendir. Künyesi Ubâde Ebû Velîd olup, Hazrec kabilesinin Avfoğulları koluna mensuptur. Medine’de 583 yılında Medine’de doğmuş, hicri 34 senesinde (MS 654) Filistin’de vefat etmiştir. Kabri Mescid-i Aksa’nın kıble tarafındaki surlarının hemen dibindeki Babür Rahme kabristanında olup, aynı mezarlıkta sahabe Şeddad bin Evs’in de kabri bulunmaktadır. Mehmet Esmer Dayım bizi Babür Rahme Kabristanı’na götürdüğünde inşallah ziyaret edeceğiz bu sahâbelerimizi ve dualarımızı okuyacağız arkadaşlar.

• Ubade (r.a.), Peygamber Efendimizin (sav) süt teyzesi Ümmü Harâm (r.a.) ile evlenmiş olup nikahlarını Peygamberimiz (sav) kıymıştır. Ümmü Hâram (r.a), Hz. Osman döneminde hicri 28 yılında (MS 648-649) eşi Ubade (r.a.) ile birlikte Kıbrıs seferine katılmış ve Kıbrıs’ta attan düşürek şehit olmuştur. Ümmü Harâm’ın kabri Kıbrıs’ta Larnaka yakınlarında olup, Kıbrıslı Müslümanlar Ümmü Harâm’a “Hala Sultan” demektir.

• Birinci Akabe Biat’ında (MS 621) müslüman olan on iki sahabeden biridir. Ubade Bin Samit, ikinci Akabe Biatı’nda da (MS 622) bulunmuştur. Annesi ve birçok başka sahabe de ikinci Akabe Biatı’n da Müslüman olmuşlardır.

• Ubâde, Hz. Muhammed’in (sav) emri üzerine Abdullah b. Saîd b. Âs ve Hafsa bint Ömer gibi sahâbelerle beraber halka okuma yazma öğretti. Bedir, Uhud, Hendek gazveleriyle Hudeybiye Antlaşması’nda bulunduğu gibi Resûlullah’ın bütün gazvelerine iştirak etti. Mekke’nin fethi sırasında Ensar birliğinin kumandanlığını yaptı.

• Asr-ı Saâdet’te Kur’ân-ı Kerîm’in tamamını ezberleyen Medineli beş sahâbeden biri olan Ubâde, Ashâb-ı Suffe’den Kur’an okumayı bilmeyenlere Kur’an öğretti.

• Yahudilerin fitnelerini, yalan ve iftiralarını görünce onlarla ailesi arasındaki anlaşmayı bırakır ve “Ben ancak Allah’ı, onun elçisini ve mü’minleri severim” diyerek Resûlullah’a (s.a.) verdiği söze ve yaptığı biata sadakatini gösterir. Onun bu davranışı üzerine “Kim, Allah’ı, Peygamberini ve inananları dost edinirse bilsin ki, şüphesiz Allah’tan yana olanlar üstün gelirler.” (Maide:56) ayeti nazil oldu.

• Ubade (r.a).Fahri Kainat (s.a.) Efendimizden 181 tane hadisi şerif rivayet etmiştir.

• Ömer’in hilâfeti devrinde Dımaşk Emîri Yezîd b. Ebû Süfyân halifeye bir mektup yazarak Suriye halkına Kur’ân-ı Kerîm’i ve İslâm’ı öğretecek muallimlere ihtiyaçları olduğunu bildirdi ve bu amaçla üç kişi gönderilmesini istedi. Hz. Ömer de Ubâde b. Sâmit’i, Muâz b. Cebel ve Ebü’d-Derdâ ile birlikte Suriye’ye yolladı. Halifenin tavsiyesi üzerine her biri Humus’ta, Dımaşk’ta ve Filistin’de muallimlik yaptılar.

• Ubâde (r.a.) aynı zamanda Kudüs’ün fethinden sonra ilk kadısı oldu ve bu görevi bir süre sürdürdü. (İbn Mâce, “Sünnet”, 2).

• Kudüs’ün Hz. Ömer döneminde fethinden sonra Kudüs’ün ilk kadısı olan ve adaletli davranmasıyla Kudüs’te yaşayan Hristiyan ve Yahudileri de olumlu yönde etkilemiş, Hz. Ömer’in adaletinin Kudüs’teki ilk uygulayıcısı olmuştur.
• Ubade (r.a), iki metreden uzun boyu, geniş omuzları ile heybetli bir şahsiyet, koyu esmer tenliydi. Zengin olduğu halde dünyaya rağbet etmeyip, dünyadan, dünya varlıklarından, mal mülk sevdasından yüz çeviren zahid bir hayat yaşamayı tercih eder, ihtiyaç sahiplerine ve özellikle muhacirlere ikramda bulunurdu. Allah kendisinden razı olsun.

Kaynaklar:

1-Mustafa Eriş, Altınoluk Dergisi, 1994 – Mart, Sayı: 097, Sayfa: 026

2-Müsned, V, 313-330; İbn Sa‘d, eŧ-Ŧabaķāt, I, 217-223; II, 356-357; III, 546, 621; İbn Abdülhakem, Fütûĥu Mıśr (nşr. Muhammed el-Huceyrî), Beyrut 1416/1996, s. 73-80; Taberânî, el-MuǾcemü’l-evsaŧ (nşr. Târık b. Avazullah - Abdülmuhsin el-Hüseynî), Kahire 1415, VIII, 133; Humeydî, Müsned (nşr. Habîbürrahman el-A‘zamî), Beyrut, ts. (Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye), II, 397; İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-ġābe (Bennâ), III, 160-161; Zehebî, AǾlâmü’n-nübelâ, II, 5-11; İbn Hacer, el-İśâbe (Bicâvî), III, 624-626; a.mlf., Tehźîbü’t-Tehźîb, V, 111-112; Vehbe ez-Zuhaylî, Ubâde b. eś-Śâmit, Dımaşk 1408/1988; Abdüssettâr eş-Şeyh, Alâmü’l-ĥuffâž ve’l-muĥaddiŝîn, Dımaşk-Beyrut 1417/1997, I, 397-419.

3)Yaşar Kandemir

http://www.islamansiklopedisi.info/dia/ayrmetin.php?idno=420014